دکتر احمد حاتمی یزدی

ثبات نرخ ارز یکی از دستاوردهای دولت یازدهم بود و این مساله مورد اتفاق نظر اکثر کارشناسان اقتصادی بوده است؛ اما این دستاورد مهم به دلایلی غیراقتصادی در چند ماه گذشته با تغییراتی رو به رو شد. نرخ دلار از پاییز سال گذشته به رسم معمول هر ساله که با افزایش تقاضا رو به رو می شود نوسانات محدودی را تجربه کرد اما با اعلام مواضع تند رئیس جمهوری آمریکا مبنی بر خروج از برجام این نوسانات بیشتر و با اعتراضات دی ماه به اوج خود رسید. از این رو نگاهی به کارنامه نرخ ارز در یکسال گذشته نشان می دهد که عوامل سیاسی در این نوسانات پررنگ بوده است.

به گزارش ایران پژواک، دکتر احمد حاتمی یزدی، از کارشناسان نظام بانکی و مدیرعامل اسبق بانک صادرات درباره الزامات مستقل بودن بانک مرکزی گفتگویی با پاد داشته است. این کارشناس حوزه بانکی در خصوص علت نوسانات ارز همان حرفی را می زند که بسیاری از کارشناسان عنوان می کنند؛ «ریشه نوسانات اخیر نرخ ارز، سیاسی بوده و اقتصادی نیست.» او نوسانات غیرطبیعی ارز را ناشی از نگرانی از تحریم ها عنوان می کند و می گوید بنابراین تغییر یا عدم تغییر تیم اقتصادی دولت مسئله ای را حل نمی کند. او در بخش دیگری از صحبت های خود در خصوص انتقادهایی که به نبود استقلال بانک مرکزی عنوان می شود می گوید: لازمه استقلال بانک مرکزی عدم مداخله هر سه قوه است و در این صورت می توان زمینه برای کاهش مشکلات اقتصادی کشور را فراهم کرد.

آقای دکتر بسته جدید ارزی بیش از ۱۰ روز است که اجرا شده است. سیاست های جدید چقدر در بهبود وضعیت بازار ارز موثر بوده است؟

در این بسته نقایصی که در گذشته شاهد آن بودیم، برطرف شده و آرامش نسبی به بازار بازگشته است. اما باید این نکته را توجه داشت که اساسا ریشه نوسانات بازار ارز اقتصادی نبوده است. نوسانات نرخ ارز دلایل سیاسی داشته است و نه اقتصادی و اگر ماجرای تحریم ها نبود بدون شک شاهد نوسانات مخرب ارز نبودیم؛ البته نوسانات بود اما به این مقدار نمی رسید. ریشه مشکلات ارزی اخیر ربطی به ترکیب تیم اقتصادی دولت ایران ندارد بلکه اتفاقی بیشتر سیاسی است.

به نظرتان موضوع لزوم تغییر تیم اقتصادی که از سوی منتقدان مطرح شده است چقدر می تواند تاثیرگذار باشد؟

تغییر یا عدم تغییر تیم اقتصادی دولت مسئله ای را حل نمی کند. بسته جدید ارزی هم اگرچه اصلاحاتی داشته که شرایط را بهتر کند اما تا زمانیکه تهدیدهای تحریم ها را پیش رو داشته باشیم نمی توان انتظار معجزه داشت؛ چرا که شرایط ابهام، باعث ترس از دست دادن سرمایه و در نهایت اقداماتی از جمله خروج ارز از کشور می شود که در چند ماه گذشته شاهد آن بودیم.  درحال حاضر ترامپ و طرفدارانش در منطقه فشار شدیدی به ایران می آورند تا اقتصاد ما را بی ثبات کنند. زمانی که حتی تصور بی ثباتی هم ایجاد شود شاهد فرار سرمایه توسط ثروتمندان کشور خواهیم بود. بنابراین اینکه تصور کنیم به دلیل ناکارآمدی تیم اقتصادی شاهد نوسانات نرخ ارز بوده ایم تصور غلطی است. موفقیت و عدم موفقیت در گرو تفکر حاکم بر مجموعه است  و تا همکاری در دستگاه ها و نهادهای حاکمیتی وجود نداشته باشد نمی توان انتظار داشت با تغییر افراد مشکلات حل شود.

در روزهای اخیر از سوی برخی جریان ها انتقادات به عدم استقلال بانک مرکزی افزایش یافته است.  این در شرایطی است که بانک مرکزی در چهار پنج سال گذشته خود یکی از قربانیان تکالیفی بوده که از سوی نهادهای حکومتی به آن تحمیل شده است که موضوع پرداخت مطالبات سپرده گذاران موسسات غیرمجاز یکی از آن ها بوده است و حتی بعد از آن نیز شاهد بودیم که بانک مرکزی به دلیل انجام همین تکالیف مورد سرزنش قرار گرفت. به نظر جنابعالی چه الزاماتی برای مستقل بودن بانک مرکزی باید فراهم شود؟

بانک مرکزی در چهل سال گذشته هیچ گاه استقلال نداشته است و در این مساله تردیدی نیست. بنابراین این که بخواهیم دولتی را عنوان کنیم که استقلال بانک مرکزی در آن رعایت نشده است مساله درستی نیست و این انتقاد به همه دولت ها وارد بوده است. این مساله را همه اقتصاددانان و حتی  مسئولان بانک مرکزی نیز به آن اذعان دارند که بانک مرکزی در کشورمان تاکنون استقلال نداشته است و در این شرایط نمی توان انتظار داشت بانک مرکزی با سیاست های خود تورم را کنترل و ارز را ساماندهی کند. بنابراین همواره این گونه بوده که دولت ها به بانک مرکزی دیکته می کنند که این نرخ تورم را ثابت نگه دارد یا ارز را تغییر بدهد. این روند در دولت آقای هاشمی و احمدی نژاد نیز بوده است. اینکه نهادهای دیگر از جمله مجلس و قوه قضائیه نیز در تصمیم گیری های بانک مرکزی دخالت می کنند نیز تردیدی نیست. در سال هایی که مدیر عامل بانک صادرات بودم بارها این روند که سفارشاتی از سوی برخی نمایندگان مجلس به بانک ها می شد را شاهد بودم. حتی در زمانی که آقای خاوری رئیس بانک سپه بود نیز ۱۷۰ نفر از نمایندگان مجلس در آن زمان سفارش می کردند که ایشان را در این سمت نگه دارید؛ چراکه به دستور نمایندگان عمل می  کرد. استقلال بانک مرکزی می تواند باعث توسعه اقتصاد و بهبود شرایط اقتصادی کشور شود.

انتهای پیام

ارسال نظر

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
4 + 4 =

پربازدیدها

آخرین اخبار داخلی